ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΠΕΛΛΗΣ | 4:42 μ.μ. | | | | | Best Blogger Tips

ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ

|
ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ
ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ  
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Ας πάρουμε ένα κινητό που εκτελεί ομαλή κυκλική κίνηση.Στον πολύ μικρό χρόνο διανύει το τόξο ΔS.
 Το μέτρο της ταχύτητας που ονομάζεται γραμμική ταχύτητα θα είναι:

                                                                                      υ=ΔS/Δt

 Σύμφωνα με τον ορισμό της ομαλής κυκλικής κίνησης  το μέτρο της γραμμικής ταχύτητας του κινητού παραμένει σταθερό,ενώ η κατεύθυνση της μεταβάλλεται συνεχώς,επειδή κάθε στιγμή είναι εφαπτόμενη στην τροχιά.
Ένα κινητό εκτελεί ομαλή κυκλική κίνηση
 Άρα τα διανυόμενα τόξα είναι ανάλογα των χρόνων στους οποίους διανύονται.Συνεπώς μπορούμε να γράψουμε:

ΔS=υ·Δt                             ή    

S·t


 Επομένως το μέτρο της ταχύτητάς του,που είναι η γραμμική ταχύτητα θα είναι:

υ=S/t

ΟΡΙΣΜΟΣ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ

 Γραμμική ταχύτητα υ ονομάζεται το διανυσματικό μέγεθος που το μέτρο της ισούται με το πηλίκο του μήκους του τόξου που διάνυσε το κινητό σε χρόνο t,προς τον αντίστοιχο χρόνο t.

                                                                                            υ=S/t   

                                                                   (ορισμός γραμμικής ταχύτητας)


 Άρα η γραμμική ταχύτητα έχει:
Γραμμική ταχύτητα ονομάζεται το διανυσματικό μέγεθος που το μέτρο της ισούται με το πηλίκο του μήκους του τόξου που διάνυσε το κινητό σε χρόνο t,προς τον αντίστοιχο χρόνο t
μέτρο:  υ =S/t
διεύθυνση: Τη   διεύθυνση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο που βρίσκεται κάθε στιγμή το κινητό.
φορά: Τη φορά της κίνησης.
Η κατεύθυνση της γραμμικής ταχύτητας του κινητού μεταβάλλεται συνεχώς
 Μονάδα μέτρησης της γραμμικής ταχύτητας στο S.I. είναι το:

                                                                                                      1 m/s

 Η κατεύθυνση της γραμμικής ταχύτητας του κινητού μεταβάλλεται συνεχώς,ενώ το μέτρο της (υ=S/t) παραμένει σταθερό,γιατί το κινητό σε ίσους χρόνους διανύει ίσα διαστήματα.

ΜΕΛΕΤΗ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ

 Στο τελευταίο τύπο υ=S/t θέτουμε t=Τ.Τότε το τόξο που θα διανύσει το κινητό θα έχει μήκος S=2·π·R,που είναι το μήκος της περιφέρειας της κυκλικής τροχιάς.
Η γραμμική ταχύτητα έχει τη   διεύθυνση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο που βρίσκεται κάθε στιγμή το κινητό
 Άρα έχουμε:

2·π·R=υ·Τ                         ή   

                                                                  υ=2·π·R 

                                                                      (τύπος γραμμικής ταχύτητας)

 Ας υποθέσουμε ότι τη χρονική στιγμή t=0 το κινητό βρίσκεται στη θέση Α και μετά από χρόνο t,κινούμενο κατά τη θετική φορά που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα,με γραμμική ταχύτητα μέτρου υ βρίσκεται στη θέση Β,έχοντας διανύσει το τόξο Δs.
Το μέτρο της  γραμμικής ταχύτητας παραμένει σταθερό,γιατί το κινητό σε ίσους χρόνους διανύει ίσα διαστήματα
 Η θέση του κινητού πάνω στην τροχιά του μπορεί να προσδιορισθεί,κάθε στιγμή,με δύο τρόπους:
α) Με τη μέτρηση του μήκους του τόξου ΑΒ (ΔS=υ·Δt).
β) Με τη μέτρηση της γωνίας ΑΟΒ (ΑΟΒ=Δθ) την οποία διαγράφει μια ακτίνα, που θεωρούμε ότι συνδέει κάθε στιγμή το κινητό με το κέντρο της τροχιάς του (επιβατική ακτίνα).
Τη χρονική στιγμή t=0 το κινητό βρίσκεται στη θέση Α και μετά από χρόνο t,κινούμενο κατά τη θετική φορά 
 Έτσι όταν το κινητό θα έχει "διανύσει" τόξο μήκους Δs η επιβατική ακτίνα θα έχει "διαγράψει" επίκεντρη γωνία Δθ.




Παρακαλώ αναρτήστε:

author

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ τμήμα ΦΥΣΙΚΗΣ μέλοs τηs ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

Αποκτήστε δωρεάν ενημερώσεις!!!

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΠΕΛΛΗΣ | 5:12 μ.μ. | | | | Best Blogger Tips

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΣΧΑΣΗ

|
ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΣΧΑΣΗ
ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΣΧΑΣΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Όπως γνωρίζουμε,ένα μεγάλο ποσό ενέργειας σύνδεσης θα απελευθερωθεί εάν σπάσουμε ένα μεγάλο πυρήνα σε άλλους μικρότερους.Αλλά συνήθως δεν είναι καθόλου εύκολο να διασπάσουμε ένα πυρήνα.
Ένα μεγάλο ποσό ενέργειας σύνδεσης θα απελευθερωθεί εάν σπάσουμε ένα μεγάλο πυρήνα σε άλλους μικρότερους
 Ότι χρειαζόμαστε είναι μια διαδικασία μέσω της οποίας δίνοντας λιγότερη ενέργεια από αυτή που θα πάρουμε,να διασπάσουμε ένα βαρύ πυρήνα.

ΠΡΟΣΠΙΠΤΟΝΤΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΝ ΤΗΝ ΣΧΑΣΗ ΒΑΡΕΩΝ ΠΥΡΗΝΩΝ

  Η διάσπαση του ατόμου  είχε μελετηθεί θεωρητικά από τον Ενρίκο Φέρμι το 1934.
Ο Ενρίκο Φέρμι (Enrico Fermi,29 Σεπτεμβρίου 1901-28 Νοεμβρίου 1954) ήταν Ιταλός φυσικός,ο οποίος τιμήθηκε το 1938 με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής.Ο Φέρμι μελέτησε τα σωμάτια των ατόμων και ανακάλυψε ένα ακόμη σωμάτιο,το οποίο ονομάστηκε φερμιόνιο.Επίσης,διατύπωσε τη θεωρία της ραδιενέργειας β.Το 1942 κατασκεύασε τον πρώτο ατομικό αντιδραστήρα,στο Σικάγο των Η.Π.Α.Εκεί πέτυχε την τεχνητή αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση.Ο Φέρμι συμμετείχε και στην κατασκευή της ατομικής βόμβας μαζί με πολλούς διάσημους φυσικούς της εποχής του
 Πρακτικά η απάντηση ήρθε το 1938 από τους Otto Hahn(Ότο Χαν) και Fritz Strassman (Φριτς Στράσμαν),όταν ανακάλυψαν ότι ένας πυρήνας ουρανίου-235 όταν βομβαρδιστεί με νετρόνια υφίσταται σχάση.Το γεγονός αυτό δεν οφείλεται στη σύγκρουση των νετρονίων.
Ο Otto Hahn(Ότο Χαν) και ο Fritz Strassman (Φριτς Στράσμαν) ανακάλυψαν ότι ένας πυρήνας ουρανίου-235 όταν βομβαρδιστεί με νετρόνια υφίσταται σχάση
 Αυτό που συμβαίνει,είναι ότι ο πυρήνας του ουρανίου-235 απορροφά το νετρόνιο μετασχηματιζόμενος σε ένα πυρήνα ουρανίου-235.Αρκετοί άλλοι βαρείς πυρήνες βρέθηκαν αργότερα να είναι σχάσιμοι μέσω παρόμοιας διαδικασίας με νετρόνια.Υπάρχουν περίπου 90 διαφορετικοί συνδυασμοί  των δύο θυγατρικών πυρήνων που αποτελούν τα θραύσματα του πυρήνα ουρανίου.
Στα βαρύτερα στοιχεία η σχάση είναι εξώθερμη αντίδραση αποδίδοντας στο περιβάλλον ενέργεια ως ακτινοβολία γ και ως κινητική ενέργεια των θραυσμάτων.Στην αντίδραση αυτή η ολική μάζα ηρεμίας των προϊόν των είναι μικρότερη  από την αρχική μάζα ηρεμίας
 Πυρηνική σχάση ονομάζεται η πυρηνική διαδικασία κατά την οποία ένας ασταθής ατομικός πυρήνας χωρίζεται σε δυο ή περισσότερους μικρότερους πυρήνες και σε μερικά παραπροϊόντα σωμάτια,όπως νετρόνια.
Πυρηνική σχάση ονομάζεται η πυρηνική διαδικασία κατά την οποία ένας ασταθής ατομικός πυρήνας χωρίζεται σε δυο ή περισσότερους μικρότερους πυρήνες και σε μερικά παραπροϊόντα σωμάτια,όπως νετρόνια
 Η σχάση αποτελεί μια περίπτωση μεταστοιχείωσης κατά την οποία παράγονται δύο θραύσματα με συγκρίσιμες μάζες. 
 Στα βαρύτερα στοιχεία η σχάση είναι εξώθερμη αντίδραση αποδίδοντας στο περιβάλλον ενέργεια ως ακτινοβολία γ και ως κινητική ενέργεια των θραυσμάτων.Στην αντίδραση αυτή η ολική μάζα ηρεμίας των προϊόν των είναι μικρότερη  από την αρχική μάζα ηρεμίας.

ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΡΗ ΣΤΑΓΟΝΑ

 Η πυρηνική σχάση μπορεί να ερμηνευτεί στη βάση του μοντέλου υγρής σταγόνας.Όταν μια υγρή σταγόνα διεγερθεί κατάλληλα,μπορεί να υποστεί ταλαντώσεις με διάφορους τρόπους.Ένας άλλος τρόπος φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.Η σταγόνα διαδοχικά γίνεται ένα αυγοειδές σφαιροειδές,σφαίρα,ένα πεπλατυσμένο σφαιροειδές,μια σφαίρα ένα αυγοειδές σφαιροειδές κ.ο.κ.Η δύναμη επαναφοράς της επιφανειακής της τάσης αναγκάζει την σταγόνα να επανέρχεται στο σφαιρικό της σχήμα,αλλά η αδράνεια των κινούμενων μορίων αναγκάζει επίσης την σταγόνα να υπερβαίνει τη σφαιρικότητα και να φθάσει στο αντίθετο άκρο της παραμόρφωσης.
Η πυρηνική σχάση μπορεί να ερμηνευτεί στη βάση του μοντέλου υγρής σταγόνας.Όταν μια υγρή σταγόνα διεγερθεί κατάλληλα,μπορεί να υποστεί ταλαντώσεις με διάφορους τρόπους.Η σταγόνα διαδοχικά γίνεται ένα αυγοειδές σφαιροειδές,σφαίρα,ένα πεπλατυσμένο σφαιροειδές,μια σφαίρα ένα αυγοειδές σφαιροειδές κ.ο.κ
 Αν και οι πυρήνες μπορούν να θεωρηθούν ότι παρουσιάζουν επιφανειακές τάσεις και άρα μπορούν να ταλαντώνονται ως υγρές σταγόνες όταν είναι σε διεγερμένη κατάσταση,επίσης υπόκειται σε αποσχιστικές δυνάμεις λόγω των αμοιβαίων απωστικών ηλεκτρικών δυνάμεων από τα πρωτόνια τους.
Όταν ένας πυρήνας απομακρύνεται από το σφαιρικό σχήμα,η μικρού βεληνεκούς δύναμη επαναφοράς λόγω επιφανειακής τάσης πρέπει να ανταπεξέλθει με την μεγάλης εμβέλειας απωστική δύναμη όπως επίσης και με την αδράνεια της πυρηνικής μάζας
 Όταν ένας πυρήνας απομακρύνεται από το σφαιρικό σχήμα,η μικρού βεληνεκούς δύναμη επαναφοράς λόγω επιφανειακής τάσης πρέπει να ανταπεξέλθει με την μεγάλης εμβέλειας απωστική δύναμη όπως επίσης και με την αδράνεια της πυρηνικής μάζας.Εάν ο βαθμός παραμόρφωσης είναι επαρκώς μεγάλος η επιφανειακή τάση δεν αρκεί να επαναφέρει τις δύο τώρα πολύ απομακρυσμένες ομάδες πρωτονίων και ο πυρήνας διασπάται σε δύο μέρη.
  
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΧΑΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΟΙ ΠΥΡΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΡΚΕΤΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ

 Οι νέοι πυρήνες που παράγονται στη σχάση ονομάζονται θραύσματα σχάσης και συνήθως δεν έχουν ίδιο μέγεθος.Επειδή οι βαρύτεροι πυρήνες έχουν μεγαλύτερο λόγο νετρονίων/πρωτονίων έναντι των ελαφρότερων πυρήνων,οι αποσχίσθέντες πυρήνες περιέχουν μια περίσσεια νετρονίων.
Για να ελαττωθεί η περίσσεια αυτή,δύο ή τρία νετρόνια εκπέμπονται από τους πυρήνες αμέσως μόλις σχηματιστούν και ακολούθως αποδιεγείρονται με ακτινοβολία-β φέροντας τον λόγο νετρονίων πρωτονίων σε τιμές που αντιστοιχούν σε πυρηνική σταθερότητα
 Για να ελαττωθεί η περίσσεια αυτή,δύο ή τρία νετρόνια εκπέμπονται από τους πυρήνες αμέσως μόλις σχηματιστούν και ακολούθως αποδιεγείρονται με ακτινοβολία-β φέροντας τον λόγο νετρονίων πρωτονίων σε τιμές που αντιστοιχούν σε πυρηνική σταθερότητα.Μια τυπική αντίδραση σχάσης είναι η ακόλουθη:

                                              1022592U+n --->014054Xe+9238Sr+n+n

  Η αντίδραση αυτή είναι ισχυρά εξώθερμη και τα θραύσματα της σχάσης, καθώς και τα νετρόνια, έχουν μια υψηλή κινητική ενέργεια της τάξης των 200 MeV.

ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΠΥΡΗΝΕΣ ΕΧΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΕΚΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΧΑΣΗ

 Ένας βαρύς πυρήνας υπόκειται σε σχάση εάν συγκεντρώνει αρκετή ενέργεια διέγερσης (περίπου 5MeV) ώστε να αρχίσει να ταλαντώνεται ισχυρά.Λίγοι πυρήνες,σημειώστε το 228U,διεγείρονται επαρκώς με την απλή απορρόφηση ενός επιπρόσθετου νετρονίου και σχίζονται στα δύο.Άλλοι πυρήνες όπως το 228U(αποτελεί το 99,3% του φυσικού ουρανίου) απαιτούν περισσότερη ενέργεια για σχάση από την ενέργεια σύνδεσης που απελευθερώνεται όταν ένα άλλο νετρόνιο απορροφάται.Τέτοιοι πυρήνες υφίσταται σχάση μόνο με αντιδράσεις με ταχέα νετρόνια των οποίων η κινητική ενέργεια υπερβαίνει το 1 MeV. 
Σχάση μπορεί να συμβεί μετά από διέγερση με άλλα μέσα εκτός της σύλληψης με νετρόνια,π.χ. με βομβαρδισμό με ακτίνες -γ ή με πρωτόνια
 Σχάση μπορεί να συμβεί μετά από διέγερση με άλλα μέσα εκτός της σύλληψης με νετρόνια,π.χ. με βομβαρδισμό με ακτίνες -γ ή με πρωτόνια.Μερικοί πυρήνες είναι τόσο ασταθείς ώστε είναι δυνατόν να υποστούν σχάση αυθόρμητα,αλλά είναι περισσότερο πιθανό να υποστούν αποδιέγερση -α πριν η σχάση πάρει μέρος.

ΜΕΓΑΛΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΣΧΑΣΗΣ

 Ένα σημαντικό στοιχείο της πυρηνικής σχάσης είναι το μέγεθος ενέργειας που απελευθερώνεται.Όπως είδαμε το ποσό αυτό βρίσκεται κοντά στα 200 MeV,μια αξιοσημείωτη τιμή για ένα απλό πυρηνικό γεγονός σε σύγκρουση οι χημικές αντιδράσεις ελευθερώνουν μόνο μερικά eV ανά γεγονός.
Ένα σημαντικό στοιχείο της πυρηνικής σχάσης είναι το μέγεθος ενέργειας που απελευθερώνεται που βρίσκεται κοντά στα 200 MeV
  Η περισσότερη ενέργεια που απελευθερώνεται στη σχάση πηγαίνει σε κινητική ενέργεια των θραυσμάτων σχάσης.Στην περίπτωση της σχάσης 235της ενέργειας εμφανίζεται ως κινητική ενέργεια των αποσχισθέντων πυρήνων.
Στην περίπτωση της σχάσης 235U της ενέργειας εμφανίζεται ως κινητική ενέργεια των αποσχισθέντων πυρήνων.Περίπου 2,5% πηγαίνει ως κινητική ενέργεια των νετρονίων και περίπου 3,5% εκπέμπεται ως ακτίνες-γ,ενώ το υπόλοιπο 11% αποδίδεται στις ακτινοβολίες β και γ που εκπέμπουν οι αποσχισθέτες πυρήνες
 Περίπου 2,5% πηγαίνει ως κινητική ενέργεια των νετρονίων και περίπου 3,5% εκπέμπεται ως ακτίνες-γ,ενώ το υπόλοιπο 11% αποδίδεται στις ακτινοβολίες β και γ που εκπέμπουν οι αποσχισθέτες πυρήνες.


ΑΛΥΣΩΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

 Σχεδόν αμέσως μετά την ανακάλυψη της σχάσης αναγνωρίσθηκε ότι εφόσον ένα νετρόνιο μπορεί να ξεκινήσει σχάση σε ένα κατάλληλο πυρήνα με επακόλουθο την εκπομπή επιπρόσθετων νετρονίων,είναι δυνατή μια αυτοτροφοδοτούμενη ακολουθία σχάσεων.
Αλυσωτή αντίδραση
 Η συνθήκη ώστε να συμβεί μια τέτοια αλυσωτή αντίδραση σε ένα σχάσιμο υλικό,είναι απλή:τουλάχιστον ένα νετρόνιο που παράγεται σε ένα γεγονός σχάσης πρέπει κατά μέσο όρο να ξεκινήσει μια άλλη σχάση.
Η συνθήκη ώστε να συμβεί μια τέτοια αλυσωτή αντίδραση σε ένα σχάσιμο υλικό,είναι απλή:τουλάχιστον ένα νετρόνιο που παράγεται σε ένα γεγονός σχάσης πρέπει κατά μέσο όρο να ξεκινήσει μια άλλη σχάση
 Εάν πολύ λίγα νετρόνια ξεκινούν σχάση,η αντίδραση θα επιβραδυνθεί και θα σταματήσει,εάν ακριβώς ένα νετρόνιο ανά σχάση παράγει μια άλλη σχάση τότε θα έχουμε σταθερή παραγωγή ενέργειας(είναι η περίπτωση ενός πυρηνικού αντιδραστήρα).
Εάν η συχνότητα του αριθμού σχάσεων αυξάνει,η ενέργεια που ελευθερώνεται αυξάνει τόσο γρήγορα που προκαλείται έκρηξη(είναι η περίπτωση της ατομικής βόμβας)
 Εάν η συχνότητα του αριθμού σχάσεων αυξάνει,η ενέργεια που ελευθερώνεται αυξάνει τόσο γρήγορα που προκαλείται έκρηξη(είναι η περίπτωση της ατομικής βόμβας).Οι καταστάσεις αυτές ονομάζονται αντίστοιχα υποκρίσιμη,κρίσιμη και υπερκρίσιμη κατάσταση.
Αντίθετα, σε έναν αντιδραστήρα παραγωγής ηλεκτρικής ισχύος επιβραδύνονται με κατάλληλο μηχανισμό τα παραγόμενα νετρόνια,ώστε  να διατηρούν μια αυτοσυντηρούμενη αλυσιδωτή αντίδραση,η οποία όμως  θα προχωρεί  αργά και ελεγχόμενα,χωρίς  να οδηγεί σε έκρηξη
 Αντίθετα,σε έναν αντιδραστήρα παραγωγής ηλεκτρικής ισχύος επιβραδύνονται με κατάλληλο μηχανισμό τα παραγόμενα νετρόνια,ώστε  να διατηρούν μια αυτοσυντηρούμενη αλυσιδωτή αντίδραση,η οποία όμως  θα προχωρεί  αργά και ελεγχόμενα,χωρίς  να οδηγεί σε έκρηξη.




Παρακαλώ αναρτήστε:

author

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ τμήμα ΦΥΣΙΚΗΣ μέλοs τηs ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

Αποκτήστε δωρεάν ενημερώσεις!!!

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΠΕΛΛΗΣ | 12:13 μ.μ. | | | | Best Blogger Tips

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΠΛΟΥ ΕΚΚΡΕΜΟΥΣ

|
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΠΛΟΥ ΕΚΚΡΕΜΟΥΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΠΛΟΥ ΕΚΚΡΕΜΟΥΣ
 Στην αρχή ο άνθρωπος μετρούσε το χρόνο με τη φαινομενική κίνηση του ήλιου,της σελήνης,των πλανητών και των άστρων.Υπήρχαν ηλιακά ρολόγια,ρολόγια νερού και κεριά σημαδεμένα έτσι,ώστε να λιώνουν ανάλογα με τα λεπτά του χρόνου.
Το Ηλιακό ρολόι είναι μία συσκευή που μετρά το χρόνο από την σκιά που ρίχνει ο ήλιος πάνω σε ένα αντικείμενο.Τα ηλιακά ρολόγια είναι ο αρχαιότερος τύπος ρολογιών.Επινοήθηκαν από τους Χαλδαίους περί το 2000 π.Χ. και από αυτούς διαδόθηκαν σε όλους τους λαούς του αρχαίου κόσμου
 Το Ηλιακό ρολόι είναι μία συσκευή που μετρά το χρόνο από την σκιά που ρίχνει ο ήλιος πάνω σε ένα αντικείμενο.Τα ηλιακά ρολόγια είναι ο αρχαιότερος τύπος ρολογιών.Επινοήθηκαν από τους Χαλδαίους περί το 2000 π.Χ. και από αυτούς διαδόθηκαν σε όλους τους λαούς του αρχαίου κόσμου.
Πρώτος που μελέτησε την αιώρηση του εκκρεμούς ήταν ο Γαλιλαίος
 Πρώτος που μελέτησε την αιώρηση του εκκρεμούς ήταν ο Γαλιλαίος.Διέκρινε ότι η περίοδος του εκκρεμούς είναι ανεξάρτητη από το πλάτος.
To εκκρεμές ρολόι που σχεδιάστηκε από Galileo Galilei γύρω στο 1637
 Ο Γαλιλαίος θεωρούσε ότι η περίοδος του εκκρεμούς ήταν ανεξάρτητη της γωνίας από την οποία άρχιζε η ταλάντωση.
To εκκρεμές ρολόι του Galileo Galilei 
 Το 1657,δέκα χρόνια μετά το θάνατο του Γαλιλαίου ο Ολλανδός αστρονόμος και φυσικός Christian Huygens,κυκλοφόρησε το βιβλίο του με τίτλο "Horologium",στο οποίο περιέγραψε την κατασκευή ενός ρολογιού μεγαλύτερης ακρίβειας.
Το ρολόι εκκρεμές από τον Christiaan Huygens το 1673
 Η ανακάλυψη του Huygens προκάλεσε μεγάλη ανάπτυξη και εξάπλωση στην κατασκευή ρολογιών.Ρολόγια με μικρά εκκρεμή τοποθετήθηκαν πάνω σε ξύλο και κρεμάστηκαν στον τοίχο.
Το πρωτότυπο εκκρεμές του Kater το 1818 
 Το 1670 ο Άγγλος ωρολογοποιός William Clement κατασκεύασε το πρώτο ρολόι με μακρύ εκκρεμές,που μετρούσε και δευτερόλεπτα,τοποθετημένο σε μακρύ ξύλινο κουτί.
Το εκκρεμές του Φουκώ
 Το εκκρεμές του Φουκώ είναι εκκρεμές με δυνατότητα ελεύθερης εκτέλεσης ταλαντώσεων.Η ελεύθερη μεταβολή του επιπέδου κίνησης του εκκρεμούς αποδεικνύει την κίνηση της γης.
Η κίνηση του εκκρεμούς του Φουκώ όπως φαίνεται από σταθερό σημείο έξω από τη Γη
 Την ονομασία του την πήρε από τον Γάλλο φυσικό Ζαν Μπερνάρ Λεόν Φουκώ που το πρωτοπαρουσίασε στο Παρίσι.Στους περισσότερους έγινε γνωστό από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο.
Το πείραμα αυτό το παρουσίασε για πρώτη φορά το Φεβρουάριο του 1851,στη Μεσημβρινή Αίθουσα του Αστεροσκοπείου του Παρισιού ο Φουκώ
 Το πείραμα αυτό το παρουσίασε για πρώτη φορά το Φεβρουάριο του 1851,στη Μεσημβρινή Αίθουσα του Αστεροσκοπείου του Παρισιού ο Φουκώ.Το πείραμα επαναλήφθηκε μετά από μερικές εβδομάδες στο Πάνθεον του Παρισιού.Το 1851 ήταν πλέον αρκετά γνωστό ότι η γη κινείται,όμως το εκκρεμές του Φουκώ ήταν η πρώτη δυναμική απόδειξη.




Παρακαλώ αναρτήστε:

author

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ τμήμα ΦΥΣΙΚΗΣ μέλοs τηs ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

Αποκτήστε δωρεάν ενημερώσεις!!!

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΠΕΛΛΗΣ | 11:15 π.μ. | | | | Best Blogger Tips

ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ LENZ

|
ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ LENZ
ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ LENZ 
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Όπως αναφέραμε ο νόμος του Faraday διατυπώνεται ως εξής:
 Η ηλεκτρεγερτική δύναμη  που επάγεται σε ένα κύκλωμα είναι ίση με το ρυθμό μεταβολής της μαγνητικής ροής που διέρχεται από την επιφάνεια που ορίζει το κύκλωμα.


                                                                            ΕΕΠ=|ΔΦΒ|/Δt 

 Αν το κύκλωμα αποτελείται από Ν σπείρες και ΔΦΒ είναι η μεταβολή της μαγνητικής ροής σε κάθε σπείρα,ο νόμος της επαγωγής γράφεται:

                                                                            ΕΕΠ=N·|ΔΦΒ|/Δt 

 Όμως ο νόμος του Faraday μας δίνει το μέτρο της ΗΕΔ από επαγωγή.Δεν μας αναφέρει τίποτα για τη φορά του επαγωγικού ρεύματος.Η φορά του επαγωγικού ρεύματος καθορίζεται από τον κανόνα του Lenz.
Ο Heinrich Friedrich Emil Lenz(12 Φεβρουαρίου 1804-10 Φεβρουαρίου 1865) ήταν Ρώσος φυσικός.Είναι γνωστός για τη διατύπωση του νόμου του Lenz το 1834
 O νόμος διατυπώθηκε το 1834 από τον Γερμανό φυσικό Χάινριχ Λεντς (1804-1865),(Heinrich Friedrich Emil Lenz).

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΤΟΥ LENZ

 Θεωρούμε ένα απλό κύκλωμα που αποτελείται από ένα πηνίο και από ένα γαλβανόμετρο.
Θεωρούμε ένα απλό κύκλωμα που αποτελείται από ένα πηνίο και από ένα γαλβανόμετρο
 Πλησιάζουμε έναν μαγνήτη προς το πηνίο με το βόρειο ή το νότιο πόλο.
Πλησιάζουμε έναν μαγνήτη προς το πηνίο
 Τότε το δεξιό άκρο του πηνίου γίνεται αντίστοιχα βόρειος ή νότιος πόλος,ώστε να αντιστέκεται στο πλησίασμα του μαγνήτη.
Το δεξιό άκρο του πηνίου γίνεται βόρειος πόλος
 Τώρα απομακρύνουμε το μαγνήτη προς το πηνίο.
Το δεξιό άκρο του πηνίου γίνεται νότιος πόλος
 Τότε το άκρο του πηνίου γίνεται αντίστοιχα νότιος ή βόρειος πόλος,ώστε να αντιστέκεται στην απομάκρυνση του μαγνήτη.
Απομακρύνουμε το μαγνήτη προς το πηνίο
  Κρεμάμε με μονωτικό νήμα ένα μεταλλικό δακτύλιο.
Το δεξιό άκρο του πηνίου γίνεται νότιος πόλος
 Τον αφήνουμε να ηρεμήσει σε κατακόρυφη θέση και ύστερα πλησιάζουμε σ' αυτόν ένα μαγνήτη απότομα.Παρατηρούμε ότι ο δακτύλιος απομακρύνεται από το μαγνήτη.
Το δεξιό άκρο του πηνίου γίνεται βόρειος πόλος 
 Μετά όταν ο δακτύλιος έχει ηρεμήσει ξανά σε κατακόρυφη θέση,απομακρύνουμε το μαγνήτη απότομα.Παρατηρούμε ότι ο δακτύλιος θα κινηθεί προς το μαγνήτη.
Κρεμάμε με μονωτικό νήμα ένα μεταλλικό δακτύλιο.Τον αφήνουμε να ηρεμήσει σε κατακόρυφη θέση και ύστερα πλησιάζουμε σ' αυτόν ένα μαγνήτη απότομα

 Από τα αποτελέσματα των πειραμάτων αυτών μπορούμε να διατυπώσουμε τον κανόνα του Lenz που δίνει τη φορά του ρεύματος από επαγωγή.
α) Όταν ο μαγνήτης πλησιάζει ο δακτύλιος απομακρύνεται
β) Όταν ο μαγνήτης απομακρύνεται ο δακτύλιος πλησιάζει
 Τα επαγωγικά ρεύματα έχουν τέτοια φορά ώστε να αντιτίθενται στο αίτιο που τα προκαλεί.


Τα επαγωγικά ρεύματα έχουν τέτοια φορά ώστε να αντιτίθενται στο αίτιο που τα προκαλεί
 Ο κανόνας του Lenz προσδιορίζει τη φορά του επαγωγικού ρεύματος, άρα και την πολικότητα της  επαγωγικής τάσης.Με την βοήθεια του  κανόνα του Lenz μπορούμε να γράψουμε  το νόμο της επαγωγής ΕΕΠ=N·|ΔΦΒ|/Δt με τη μορφή:

                                                                         ΕΕΠ=N·ΔΦ/Δt

 Ο κανόνας του Lenz αποτελεί συνέπεια της αρχής διατήρησης της ενέργειας. 

ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΤΟΥ LENZ

 Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον κανόνα του Lenz θα καταφύγουμε σε δυο απλά πειράματα.Στα δύο πειράματα θα μελετήσουμε πώς εφαρμόζεται ο κανόνας του Lenz.Επίσης θα εξηγήσουμε τη φορά του ρεύματος η οποία είναι συνέπεια της αρχής διατήρησης της ενέργειας.

ΠΡΩΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ


 Έχουμε πάλι το απλό κύκλωμα που αποτελείται από ένα πηνίο και από ένα γαλβανόμετρο.Πλησιάζουμε στο πηνίο το βόρειο πόλο ενός μαγνήτη.Όταν πλησιάζει ο μαγνήτης,η μαγνητική ροή που περνάει από τις σπείρες του πηνίου αυξάνεται.Έτσι λοιπόν το πηνίο συμπεριφέρεται ως πηγή.Το πηνίο διαρρέεται από ρεύμα γιατί τα άκρα του είναι ενωμένα και το κύκλωμα είναι κλειστό.Σύμφωνα με τον κανόνα του Lenz η φορά του ρεύματος θα είναι τέτοια ώστε να αντιτίθεται στην αιτία που το προκάλεσε, να εμποδίζει δηλαδή το βόρειο πόλο του μαγνήτη να πλησιάσει.Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ότι η άκρη του πηνίου που είναι προς το μέρος του βόρειου πόλου του μαγνήτη που πλησιάζει θα συμπεριφέρεται ως βόρειος πόλος.
Έχουμε το απλό κύκλωμα που αποτελείται από ένα πηνίο και από ένα γαλβανόμετρο.Πλησιάζουμε στο πηνίο το βόρειο πόλο ενός μαγνήτη.Όταν  πλησιάζει ο μαγνήτης,η μαγνητική ροή που περνάει από τις σπείρες του πηνίου αυξάνεται
 Για να υπερνικηθεί η άπωση που δέχεται ο μαγνήτης από το πηνίο δαπανάται ενέργεια,που μετατρέπεται σε θερμότητα στους αγωγούς.Αν το πηνίο διαρρεόταν από ρεύμα αντίθετης φοράς,απέναντι από το βόρειο πόλο του μαγνήτη θα δημιουργούσε νότιο μαγνητικό πόλο.
O μαγνήτης πλησιάζει στο πηνίο.Σύμφωνα με τον κανόνα του Lenz,το ρεύμα που επάγεται στο πηνίο έχει τέτοια φορά ώστε απέναντι από το μαγνήτη που πλησιάζει το πηνίο να δημιουργεί όμοιο μαγνητικό πόλο
 Ο νότιος μαγνητικός πόλος θα ασκούσε ελκτική δύναμη στο μαγνήτη με αποτέλεσμα να μην απαιτείται καμιά προσπάθεια για να πλησιάσει.Αυτό όμως είναι αντίθετο με την αρχή διατήρησης της ενέργειας,γιατί χωρίς καμιά προσπάθεια,χωρίς να δαπανάται ενέργεια, στο πηνίο θα παραγόταν ηλεκτρική ενέργεια λόγω του φαινομένου της επαγωγής.
Ο νότιος μαγνητικός πόλος θα ασκούσε ελκτική δύναμη στο μαγνήτη με αποτέλεσμα να μην απαιτείται καμιά προσπάθεια για να πλησιάσει.Αυτό όμως είναι αντίθετο με την αρχή διατήρησης της ενέργειας
 Αν υποθέσουμε ότι η δεξιά άκρη του πηνίου συμπεριφέρεται ως νότιος πόλος τότε,ο μαγνήτης θα έλκεται από το πηνίο.Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την επιτάχυνση του μαγνήτη με παράλληλη αύξηση της κινητικής του ενέργειας και αφετέρου μεταφορά ενέργειας από το μαγνητικό πεδίο του μαγνήτη στο πηνίο λόγω δημιουργίας ΗΕΔ σ' αυτό.Από την παραπάνω υπόθεση συμπεραίνουμε ότι η αύξηση της κινητικής ενέργειας του μαγνήτη αντιτίθεται στην αρχή διατήρησης της ενέργειας,γιατί τότε θα είχαμε παραγωγή ενέργειας από το μηδέν.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΕΙΡΑΜΑ

 Θεωρούμε έναν αγωγό ΚΛ που γλιστράει χωρίς τριβή με σταθερή ταχύτητα υ,μένοντας σε επαφή με δυο ακίνητες μεταλλικές ράβδους Δx και Zx',ώστε να σχηματιστεί κλειστό κύκλωμα.Η διάταξη βρίσκεται μέσα σε ομογενές μαγνητικό πεδίο επαγωγής μέτρου Β,του οποίου οι δυναμικές γραμμές είναι κάθετες στον αγωγό ΚΛ και στην ταχύτητα του υ.
Θεωρούμε έναν αγωγό ΚΛ που γλιστράει χωρίς τριβή με σταθερή ταχύτητα υ, μένοντας σε επαφή με δυο ακίνητες μεταλλικές ράβδους  Δx και Zx΄,ώστε να σχηματιστεί κλειστό κύκλωμα.Η διάταξη βρίσκεται μέσα σε ομογενές μαγνητικό πεδίο επαγωγής μέτρου Β,του οποίου οι δυναμικές γραμμές είναι κάθετες στον αγωγό ΚΛ και στην ταχύτητα του υ
 Επειδή ο αγωγός ΚΛ κινείται σε μαγνητικό πεδίο,στα άκρα του εμφανίζεται ΗΕΔ από επαγωγή,το μέτρο της οποίας δίνεται τον τύπο ΕΕΠ·Β·l.Λόγω του φαινομένου της επαγωγής ο αγωγός ΚΛ συμπεριφέρεται ως πηγή και,επειδή το κύκλωμα είναι κλειστό,διαρρέεται από ρεύμα Ι. 
 Η κυκλοφορία του ρεύματος στο κύκλωμα δημιουργεί ένα πρόσθετο φαινόμενο.Ο αγωγός ΚΛ διαρρέεται από ρεύμα και βρίσκεται μέσα σε μαγνητικό πεδίο.Συνεπώς ο αγωγός δέχεται από το μαγνητικό πεδίο δύναμη Laplace,που το μέτρο της δίνεται από την σχέση FL=I·B·l,και η φορά της είναι αντίθετη προς την ταχύτητα του αγωγού.Με άλλα λόγια η δύναμη Laplace αντιστέκεται στην κίνηση του αγωγού,δηλαδή στην αιτία που δημιουργεί το ρεύμα.
Ο αγωγός ΚΛ ολισθαίνει πάνω στους ακίνητους αγωγούς Δx και Ζx΄.Σύμφωνα με τον κανόνα του Lenz το ρεύμα από επαγωγή που δημιουργείται στο κύκλωμα,έχει τέτοια φορά,ώστε ο κινούμενος αγωγός να δέχεται δύναμη Laplace,που αντιτίθεται  στην κίνησή του
 Σύμφωνα με τον κανόνα του Lenz η φορά του ρεύματος πρέπει να είναι τέτοια ώστε να αντιτίθεται στην αιτία που το προκάλεσε,δηλαδή στην κίνηση του αγωγού ΚΛ.Το ρεύμα πρέπει να έχει τέτοια φορά ώστε η δύναμη Laplace που ασκείται στον αγωγό να αντιτίθεται στην κίνησή του.
Για να συνεχίσει ο αγωγός να κινείται με σταθερή ταχύτητα,θα πρέπει να ασκείται σε αυτόν δύναμη F,αντίθετη με τη δύναμη Laplace
 Για να συνεχίσει ο αγωγός να κινείται με σταθερή ταχύτητα,θα πρέπει να ασκείται σε αυτόν δύναμη F,αντίθετη με τη δύναμη Laplace.Mέσω της δύναμης αυτής προσφέρεται στο κύκλωμα ενέργεια.Αν το ρεύμα είχε αντίθετη φορά,το μαγνητικό πεδίο θα ασκούσε στον αγωγό δύναμη ίδιας κατεύθυνσης με την ταχύτητά του.Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται ενέργεια για να διατηρηθεί η κίνηση του αγωγού και στο κύκλωμα θα παραγόταν διαρκώς ηλεκτρική ενέργεια που θα μετατρεπόταν σε θερμότητα στην αντίσταση R.Όμως, σύμφωνα με την αρχή διατήρησης της ενέργειας είναι αδύνατη η παραγωγή μιας μορφής ενέργειας χωρίς αντίστοιχη δαπάνη άλλης μορφής ενέργειας.

Η ΑΡΧΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΑΓΩΓΗΣ

 Όπως αναφέραμε ο κανόνας του Λέντς είναι αποτέλεσμα της αρχής διατήρησης της ενέργειας.Μπορούμε να δείξουμε και ποσοτικά την ισχύς της αρχής διατήρησης της ενέργειας στο φαινόμενο της επαγωγής.

Θεωρούμε έναν αγωγός ΚΛ ο οποίος κινείται με σταθερή ταχύτητα υ μέσα σε ομογενές μαγνητικό πεδίο B.Ο αγωγός αυτός μένει σε επαφή με τους ακίνητους αγωγούς Δx και Zx
 Θεωρούμε ξανά έναν αγωγός ΚΛ ο οποίος κινείται με σταθερή ταχύτητα υ μέσα σε ομογενές μαγνητικό πεδίο B.Ο αγωγός αυτός μένει σε επαφή με τους ακίνητους αγωγούς Δx και Zx.Επίσης θεωρούμε τις τριβές στην κίνηση του αγωγού αμελητέες.
 Επειδή ο αγωγός ΚΛ κινείται σε μαγνητικό πεδίο,στα άκρα του εμφανίζεται Ηλεκτρεγερτική δύναμη από επαγωγή,το μέτρο της οποίας δίνεται από τον τύπο:

                                                                          ΕΕΠ=B·υ·L  

 Το κλειστό κύκλωμα διαρρέεται από ρεύμα έντασης Ι.
Για να κινείται ο αγωγός ΑΓ προς τα δεξιά με σταθερή ταχύτητα μέτρου υ,πρέπει να ασκείται πάνω του εξωτερική δύναμη F,αντίθετη της δύναμης Laplace που δέχεται ο ΚΛ
 Στην περίπτωση που το κύκλωμα παρουσιάζει συνολικά αντίσταση  θα διαρρέεται από ρεύμα:
  
I=ΕΕΠ/R                                        ή
  
                                                                         I=B·υ·L/R 

 Λόγω του φαινομένου Joule,το ρεύμα,μέσα σε χρονικό διάστημα Δt θα αποδώσει στο περιβάλλον  θερμότητα:
  
Q=I2·R·Δt                                       ή


                                                                         Q=B2·υ2·L2/R·Δt 

 Είναι προφανές,για να κινείται ο αγωγός ΚΛ προς τα δεξιά με σταθερή ταχύτητα μέτρου υ,πρέπει να ασκείται πάνω του εξωτερική δύναμη F,αντίθετη της δύναμης Laplace που δέχεται ο ΚΛ.

F=FL                                               ή

F=B·I·L                                            ή


F=B · ΕΕΠ/·                                ή


                                                                        F = B2·υ·L2/R

  Ο αγωγός στο χρονικό διάστημα Δt μετατοπίζεται κατά Δx=υ·Δt.
  Έτσι λοιπόν  το έργο της εξωτερικής δύναμης στο ίδιο χρονικό διάστημα θα ισούται:

WF=F·Δx                                          ή


 WF=B2·υ·L2/R·υ·Δt                        ή


                                                                           WF=B2·υ2·L2/R·Δt 

 Από την τελευταία σχέση παρατηρούμε ότι χρειάστηκε να προσφέρουμε έργο ίσο με τη θερμότητα που παράχθηκε.




Παρακαλώ αναρτήστε:

author

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ τμήμα ΦΥΣΙΚΗΣ μέλοs τηs ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

Αποκτήστε δωρεάν ενημερώσεις!!!

ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ,ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΧΗΜΕΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙΟΥ------------ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Α.Ε.Ι , Τ.Ε.Ι. ΚΑΙ Ε.Μ.Π.------------ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ------------ Τηλέφωνο κινητό : 6974662001 ------------ ------------ Email : sterpellis@gmail.com DONATE Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος: Αριθμός λογαριασμού IBAN GR7701101570000015765040868

ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ,ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΧΗΜΕΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Α.Ε.Ι , Τ.Ε.Ι. ΚΑΙ Ε.Μ.Π. ------------------------------------ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Τηλέφωνο κινητό : 6974662001 Email : sterpellis@gmail.com DONATE Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος: Αριθμός λογαριασμού IBAN GR7701101570000015765040868