| 
ΑΚΤΙΝΕΣ Χ
.gif) |
| ΑΚΤΙΝΕΣ Χ |
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σε πολλές περιπτώσεις ένας γιατρός,προκειμένου να κάνει διάγνωση μιας πάθησης,παραπέμπει τον ασθενή του στον ακτινολόγο,για να βγάλει μια ακτινογραφία.Όσοι έχουμε βγάλει ακτινογραφία θώρακα γνωρίζουμε ότι κατά τη λήψη της ακτινογραφίας στεκόμαστε ακίνητοι,χωρίς να αναπνέουμε,ενώ ο ακτινολόγος βγαίνει έξω από το χώρο λήψης της ακτινογραφίας.Αν στη συνέχεια παρατηρήσουμε προσεκτικά την ακτινογραφία,θα δούμε ότι τα οστά του θώρακα εμφανίζονται ως φωτεινές περιοχές, ενώ οι ιστοί ως σκοτεινές περιοχές.
Κατά τη λήψη της ακτινογραφίας μια αόρατη ακτινοβολία διαπερνά το σώμα μας.Όμως τι είναι αυτή η ακτινοβολία και πώς παράγεται;
Προς το τέλος του 19ου αιώνα ο Γερμανός φυσικός Roentgen (Ρέντγκεν) μελετούσε τις ιδιότητες των ηλεκτρονίων που επιταχύνονταν, μέσα σε σωλήνα χαμηλής πίεσης,από ηλεκτρικό πεδίο και έπεφταν σε μεταλλικό στόχο.Ο Roentgen παρατήρησε ότι,όταν πλησίαζε στο σωλήνα μία φθορίζουσα ουσία,τότε η ουσία,ακτινοβολούσε φως,ενώ,όταν πλησίαζε ένα φωτογραφικό φιλμ,τότε αυτό μαύριζε.Υποστήριξε λοιπόν ότι τα φαινόμενα αυτά οφείλονταν σε ένα νέο άγνωστο και μυστηριώδη τύπο ακτινών,τις οποίες ονόμασε ακτίνες Χ.Το σύμβολο Χ χρησιμοποιήθηκε από το Roentgen για να δηλώσει την άγνωστη μέχρι τότε φύση των ακτίνων,όπως στην Άλγεβρα το σύμβολο Χ χρησιμοποιείται για να συμβολίσει μία άγνωστη ποσότητα.Οι ακτίνες Χ ονομάζονται και ακτίνες Roentgen.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ
Η συσκευή που χρησιμοποιήθηκε από το Roentgen αποτελείται από ένα γυάλινο σωλήνα που είναι εφοδιασμένος με δύο ηλεκτρόδια,την άνοδο και την κάθοδο.Η κάθοδος θερμαίνεται και εκπέμπει ηλεκτρόνια.Όσο μεγαλύτερη είναι η θερμοκρασία της καθόδου τόσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ηλεκτρονίων που εκπέμπονται στη μονάδα του χρόνου.
Ένα ηλεκτρόνιο μπορεί να επιβραδυνθεί εξαιτίας της αλληλεπίδρασής του με τα άτομα του στόχου.Όπως έχουμε αναφέρει,ένα επιταχυνόμενο (ή επιβραδυνόμενο) φορτίο εκπέμπει ακτινοβολία.Η απώλεια της κινητικής ενέργειας (Κα-Κτ) του ηλεκτρονίου θα είναι ίση με την ενέργεια του φωτονίου h f που εκπέμπεται.
h·f=Κα
οπότε:
λmin=c·h/e·V
Παρατηρούμε ότι το ελάχιστο μήκος κύματος εξαρτάται μόνο από την τάση V που εφαρμόζεται μεταξύ της ανόδου και της καθόδου.
ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ
Όταν οι ακτίνες Χ διαπερνούν οποιοδήποτε υλικό, τότε ένα μέρος της ακτινοβολίας απορροφάται από το υλικό.Η απορρόφηση της ακτινοβολίας εξαρτάται από τη φύση του υλικού,το μήκος κύματος της ακτινοβολίας και το πάχος του υλικού.
α) Ακτινογραφία-Ακτινοσκόπηση.
Όπως έχουμε αναφέρει,η απορρόφηση των ακτινών Χ εξαρτάται από τον ατομικό αριθμό των χημικων στοιχείων του υλικού που τις απορροφά.Τα βαριά χημικά στοιχεία έχουν μεγάλο ατομικό αριθμό και απορροφούν περισσότερο την ακτινοβολία από ότι τα ελαφρά στοιχεία,τα οποία έχουν μικρό ατομικό αριθμό.Στην ιδιότητα αυτή στηρίζεται η χρήση των ακτινών Χ στη διάγνωση πολλών παθήσεων.Τα οστά περιέχουν στοιχεία μεγάλου ατομικού αριθμού (ασβέστιο,φώσφορος) και απορροφούν περισσότερο τις ακτίνες από ότι οι ιστοί,οι οποίοι αποτελούνται από ελαφρότερα στοιχεία (άνθρακας,οξυγόνο,υδρογόνο,άζωτο και άλλα).
Οι ακτίνες Χ χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία,για να διαπιστωθεί η ύπαρξη κοιλοτήτων,ραγισμάτων ή άλλων ελαττωμάτων στο εσωτερικό των μεταλλικών αντικειμένων.Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η ίδια με τη διαδικασία της ακτινοδιαγνωστικής.Τα ελαττωματικά σημεία εντοπίζονται από το γεγονός ότι προκαλούν μικρότερη απορρόφηση.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΟΙ ΑΚΤΙΝΕΣ Χ
Οι ακτίνες Χ προκαλούν βλάβες στους οργανισμούς.Όταν απορροφηθούν από τους ιστούς,διασπούν τους μοριακούς δεσμούς και δημιουργούν ενεργές ελεύθερες ρίζες,που με τη σειρά τους μπορεί να διαταράξουν τη μοριακή δομή των πρωτεϊνών και ειδικά του γενετικού υλικού (DNA).
Σε πολλές περιπτώσεις ένας γιατρός,προκειμένου να κάνει διάγνωση μιας πάθησης,παραπέμπει τον ασθενή του στον ακτινολόγο,για να βγάλει μια ακτινογραφία.Όσοι έχουμε βγάλει ακτινογραφία θώρακα γνωρίζουμε ότι κατά τη λήψη της ακτινογραφίας στεκόμαστε ακίνητοι,χωρίς να αναπνέουμε,ενώ ο ακτινολόγος βγαίνει έξω από το χώρο λήψης της ακτινογραφίας.Αν στη συνέχεια παρατηρήσουμε προσεκτικά την ακτινογραφία,θα δούμε ότι τα οστά του θώρακα εμφανίζονται ως φωτεινές περιοχές, ενώ οι ιστοί ως σκοτεινές περιοχές.
Κατά τη λήψη της ακτινογραφίας μια αόρατη ακτινοβολία διαπερνά το σώμα μας.Όμως τι είναι αυτή η ακτινοβολία και πώς παράγεται;
.gif) |
| Ο Βίλχελμ Κόνραντ Ρέντγκεν (Wilhelm Conrad Röntgen,27 Μαρτίου 1845-10 Φεβρουαρίου 1923) ήταν Γερμανός φυσικός.Ανακάλυψε το 1895 τις ακτίνες Χ.Το 1901 τιμήθηκε με το βραβείο Nobel |
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ
Η συσκευή που χρησιμοποιήθηκε από το Roentgen αποτελείται από ένα γυάλινο σωλήνα που είναι εφοδιασμένος με δύο ηλεκτρόδια,την άνοδο και την κάθοδο.Η κάθοδος θερμαίνεται και εκπέμπει ηλεκτρόνια.Όσο μεγαλύτερη είναι η θερμοκρασία της καθόδου τόσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ηλεκτρονίων που εκπέμπονται στη μονάδα του χρόνου.
.gif) |
Η συσκευή που χρησιμοποιήθηκε από το Roentgen αποτελείται από ένα γυάλινο σωλήνα που είναι εφοδιασμένος με δύο ηλεκτρόδια,την άνοδο και την κάθοδο |
Μεταξύ της ανόδου και της καθόδου εφαρμόζεται υψηλή τάση,η οποία επιταχύνει τα ηλεκτρόνια.Ο σωλήνας περιέχει αέριο σε πολύ χαμηλή πίεση (της τάξης των 10-7 atm,ώστε να περιορίζονται οι συγκρούσεις των ηλεκτρονίων με τα μόρια του αερίου.Τα ηλεκτρόνια προσπίπτουν στην άνοδο με μεγάλη ταχύτητα.
.gif) |
| Συσκευή παραγωγής ακτινών Χ.Ηλεκτρόνια μεγάλης ταχύτητας προσπίπτουν σε μεταλλικό στόχο.Από το μεταλλικό στόχο εκπέμπομαι ακτίνες Χ |
Η άνοδος εκπέμπει μια πολύ διεισδυτική ακτινοβολία,που ονομάζεται ακτίνες Χ.Επειδή αναπτύσσεται πολύ υψηλή θερμοκρασία στην άνοδο,το υλικό της ανόδου είναι δύστηκτο μέταλλο και ψύχεται για να μη λιώνει.
Επομένως:
Οι ακτίνες Χ παράγονται,όταν ηλεκτρόνια μεγάλης ταχύτητας,που έχουν επιταχυνθεί από υψηλή τάση,προσπίπτουν σε μεταλλικό στόχο.
ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ
Τα πειράματα έχουν δείξει ότι οι ακτίνες Χ είναι ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία (φωτόνια),που έχει πολύ μικρό μήκος κύματος.Το μήκος κύματος είναι 10000 φορές μικρότερο από το μήκος κύματος του ορατού φωτός και είναι συγκρίσιμο με το μέγεθος του ατόμου.
Επομένως:
Οι ακτίνες Χ παράγονται,όταν ηλεκτρόνια μεγάλης ταχύτητας,που έχουν επιταχυνθεί από υψηλή τάση,προσπίπτουν σε μεταλλικό στόχο.
ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ
Τα πειράματα έχουν δείξει ότι οι ακτίνες Χ είναι ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία (φωτόνια),που έχει πολύ μικρό μήκος κύματος.Το μήκος κύματος είναι 10000 φορές μικρότερο από το μήκος κύματος του ορατού φωτός και είναι συγκρίσιμο με το μέγεθος του ατόμου.
.gif) |
| Οι ακτίνες Χ είναι αόρατη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία,που έχει μήκη κύματος πολύ μικρότερα από τα μήκη κύματος των ορατών ακτινοβολιών |
Επομένως:
Οι ακτίνες Χ είναι αόρατη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία,που έχει μήκη κύματος πολύ μικρότερα από τα μήκη κύματος των ορατών ακτινοβολιών.
ΦΑΣΜΑ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ
Το φάσμα της ακτινοβολίας Χ είναι σύνθετο.Αποτελείται από ένα συνεχές φάσμα πάνω στο οποίο εμφανίζονται μερικές γραμμές (γραμμικό φάσμα).Τα δύο είδη φάσματος οφείλονται σε δύο διαφορετικές διεργασίες παραγωγής και εκπομπής των ακτίνων Χ.
α) ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΦΑΣΜΑ
Τα κινούμενα ηλεκτρόνια συγκρούονται με τα άτομα του υλικού της ανόδου.Τα άτομα της ανόδου διεγείρονται.Ένα ηλεκτρόνιο των εσωτερικοί στιβάδων του ατόμου μεταπηδά σε άλλη επιτρεπόμενη τροχιά μεγαλύτερης ενέργειας.Η κενή θέση του ηλεκτρονίου μπορεί να συμπληρωθεί από ένα ηλεκτρόνιο του ατόμου που βρίσκεται στις εξωτερικές στιβάδες, με ταυτόχρονη εκπομπή ενός φωτονίου.
Οι ακτίνες Χ είναι αόρατη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία,που έχει μήκη κύματος πολύ μικρότερα από τα μήκη κύματος των ορατών ακτινοβολιών.
ΦΑΣΜΑ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ
Το φάσμα της ακτινοβολίας Χ είναι σύνθετο.Αποτελείται από ένα συνεχές φάσμα πάνω στο οποίο εμφανίζονται μερικές γραμμές (γραμμικό φάσμα).Τα δύο είδη φάσματος οφείλονται σε δύο διαφορετικές διεργασίες παραγωγής και εκπομπής των ακτίνων Χ.
α) ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΦΑΣΜΑ
Τα κινούμενα ηλεκτρόνια συγκρούονται με τα άτομα του υλικού της ανόδου.Τα άτομα της ανόδου διεγείρονται.Ένα ηλεκτρόνιο των εσωτερικοί στιβάδων του ατόμου μεταπηδά σε άλλη επιτρεπόμενη τροχιά μεγαλύτερης ενέργειας.Η κενή θέση του ηλεκτρονίου μπορεί να συμπληρωθεί από ένα ηλεκτρόνιο του ατόμου που βρίσκεται στις εξωτερικές στιβάδες, με ταυτόχρονη εκπομπή ενός φωτονίου.
Επειδή οι επιτρεπόμενες τιμές της ενέργειας του ατόμου είναι καθορισμένες,οι συχνότητες των φωτονίων που εκπέμπονται θα είναι καθορισμένες.Το φάσμα του φωτός που εκπέμπει το άτομο θα αποτελείται από γραμμές που είναι χαρακτηριστικές του υλικού της ανόδου.
.gif) |
| Φωτογραφία με ακτίνες Χ,επεξεργασμένη με ηλεκτρονικό υπολογιστή, τον πυρήνα ενός γαλαξία στον αστερισμό τον Κενταύρου,όπου πιστεύουμε ότι υπάρχει μια μαύρη τρύπα.Ακτίνες Χ εκπέμπονται,καθώς η μαύρη τρύπα έλκει μεγάλες ποσότητες μάζας από τη γύρω περιοχή και αυτές αποκτούν μεγάλες επιταχύνσεις |
Επειδή η ενέργεια που απαιτείται,για να εκδιωχθεί ένα ηλεκτρόνιο από μια εσωτερική τροχιά,είναι μεγάλη,θα πρέπει και η ενέργεια του ηλεκτρονίου που προκαλεί τη διέγερση να είναι μεγάλη.Επομένως απαιτείται το ηλεκτρόνιο να έχει επιταχυνθεί από μεγάλη διαφορά δυναμικού.
β) ΣΥΝΕΧΕΣ ΦΑΣΜΑ
β) ΣΥΝΕΧΕΣ ΦΑΣΜΑ
Ένα ηλεκτρόνιο μπορεί να επιβραδυνθεί εξαιτίας της αλληλεπίδρασής του με τα άτομα του στόχου.Όπως έχουμε αναφέρει,ένα επιταχυνόμενο (ή επιβραδυνόμενο) φορτίο εκπέμπει ακτινοβολία.Η απώλεια της κινητικής ενέργειας (Κα-Κτ) του ηλεκτρονίου θα είναι ίση με την ενέργεια του φωτονίου h f που εκπέμπεται.
Δηλαδή:
h·f=Κα-Κτ
h·f=Κα-Κτ
Το ηλεκτρόνιο μπορεί να χάσει όλη ή οποιοδήποτε μέρος της ενέργειάς του σε μία κρούση,δηλαδή μπορεί να ακινητοποιηθεί μετά από μία ή περισσότερες κρούσεις.Επειδή κατά τις κρούσεις των ηλεκτρονίων με τα άτομα του στόχου τα ηλεκτρόνια μπορεί να χάσουν οποιοδήποτε μέρος της ενέργειάς τους,συμπεραίνουμε ότι τα φωτόνια που εκπέμπονται θα έχουν οποιαδήποτε τιμή ενέργειας,που θα είναι μικρότερη ή ίση της αρχικής ενέργειας του ηλεκτρονίου.Επομένως το φάσμα της ακτινοβολίας αυτής θα είναι συνεχές.
γ) ΤΟ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΜΗΚΟΣ ΚΥΜΑΤΟΣ
Το μικρότερο μήκος κύματος λmin της ακτινοβολίας εκπέμπεται,όταν η ενέργεια ενός ηλεκτρονίου μετατρέπεται σε ενέργεια ενός φωτονίου σε μία μόνο κρούση.Αντικαθιστώντας Κτ=0 στην παραπάνω σχέση,βρίσκουμε:
γ) ΤΟ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΜΗΚΟΣ ΚΥΜΑΤΟΣ
Το μικρότερο μήκος κύματος λmin της ακτινοβολίας εκπέμπεται,όταν η ενέργεια ενός ηλεκτρονίου μετατρέπεται σε ενέργεια ενός φωτονίου σε μία μόνο κρούση.Αντικαθιστώντας Κτ=0 στην παραπάνω σχέση,βρίσκουμε:
Η κινητική ενέργεια Κα του ηλεκτρονίου είναι ίση με την ενέργεια e·V που αποκτά μέσω της τάσης V που το επιταχύνει.Αντικαθιστώντας Κα=e·V στην παραπάνω σχέση,παίρνουμε:
h·f=e·V
και επειδή
f=c/λmin
βρίσκουμε:
h · c/λmin=e·V
οπότε:
λmin=c·h/e·V
Παρατηρούμε ότι το ελάχιστο μήκος κύματος εξαρτάται μόνο από την τάση V που εφαρμόζεται μεταξύ της ανόδου και της καθόδου.
ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ
Όταν οι ακτίνες Χ διαπερνούν οποιοδήποτε υλικό, τότε ένα μέρος της ακτινοβολίας απορροφάται από το υλικό.Η απορρόφηση της ακτινοβολίας εξαρτάται από τη φύση του υλικού,το μήκος κύματος της ακτινοβολίας και το πάχος του υλικού.
α) Όσο μεγαλύτερος είναι ο ατομικός αριθμός Ζ των ατόμων του υλικού που απορροφά την ακτινοβολία τόσο μεγαλύτερη είναι η απορρόφηση της ακτινοβολίας.
Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί στις ακτινογραφίες του ανθρώπινου σώματος τα οστά,τα οποία αποτελούνται από άτομα μεγαλύτερου ατομικού αριθμού,απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία,ενώ οι ιστοί απορροφούν πολύ λιγότερη.
Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί στις ακτινογραφίες του ανθρώπινου σώματος τα οστά,τα οποία αποτελούνται από άτομα μεγαλύτερου ατομικού αριθμού,απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία,ενώ οι ιστοί απορροφούν πολύ λιγότερη.
.gif) |
| Στις ακτινογραφίες του ανθρώπινου σώματος τα οστά,τα οποία αποτελούνται από άτομα μεγαλύτερου ατομικού αριθμού,απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία,ενώ οι ιστοί απορροφούν πολύ λιγότερη |
β) Όταν οι ακτίνες Χ διαπερνούν μια πλάκα,που έχει ορισμένο πάχος,τότε η απορρόφηση των ακτίνων αυξάνεται όσο αυξάνεται το μήκος κύματος της ακτινοβολίας.
Οι ακτίνες Χ που έχουν μικρά μήκη κύματος είναι περισσότερο διεισδυτικές και ονομάζονται σκληρές ακτίνες,ενώ οι ακτίνες που έχουν μεγάλα μήκη κύματος είναι λιγότερο διεισδυτικές και ονομάζονται μαλακές ακτίνες.
Οι ακτίνες Χ που έχουν μικρά μήκη κύματος είναι περισσότερο διεισδυτικές και ονομάζονται σκληρές ακτίνες,ενώ οι ακτίνες που έχουν μεγάλα μήκη κύματος είναι λιγότερο διεισδυτικές και ονομάζονται μαλακές ακτίνες.
γ) Όσο το πάχος του υλικού είναι μεγαλύτερο τόσο μεγαλύτερη είναι και η απορρόφηση της ακτινοβολίας μέσα στο υλικό αυτό.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ.gif) |
| ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ |
ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ
α) Ακτινογραφία-Ακτινοσκόπηση.
Όπως έχουμε αναφέρει,η απορρόφηση των ακτινών Χ εξαρτάται από τον ατομικό αριθμό των χημικων στοιχείων του υλικού που τις απορροφά.Τα βαριά χημικά στοιχεία έχουν μεγάλο ατομικό αριθμό και απορροφούν περισσότερο την ακτινοβολία από ότι τα ελαφρά στοιχεία,τα οποία έχουν μικρό ατομικό αριθμό.Στην ιδιότητα αυτή στηρίζεται η χρήση των ακτινών Χ στη διάγνωση πολλών παθήσεων.Τα οστά περιέχουν στοιχεία μεγάλου ατομικού αριθμού (ασβέστιο,φώσφορος) και απορροφούν περισσότερο τις ακτίνες από ότι οι ιστοί,οι οποίοι αποτελούνται από ελαφρότερα στοιχεία (άνθρακας,οξυγόνο,υδρογόνο,άζωτο και άλλα).
.gif) |
| Ακτινογραφία.Τα οστά απορρίψουν εντονότερα τις ακτίνες Χ σε σύγκριση με τον υπόλοιπο ιστό.Έτσι στο φιλμ εμφανίζονται ως φωτεινότερες περιοχές |
Αν λοιπόν μεταξύ της πηγής των ακτίνων Χ και μιας φθορίζουσας οθόνης τοποθετηθεί ο προς εξέταση ασθενής, τότε πάνω στην οθόνη θα φανούν οι σκιές των διάφορων οργάνων (ακτινοσκόπηση).Αν στη θέση της φθορίζουσας οθόνης τοποθετηθεί μια φωτογραφική πλάκα,τότε θα πάρουμε π άνω στην πλάκα την ανάλογη φωτογραφία (ακτινογραφία).
β) Αυτοματοποιημένη αξονική τομογραφία.
Τελευταία χρησιμοποιείται η αυτοματοποιημένη αξονική τομογραφία.Η πηγή των ακτίνων Χ παράγει μια αποκλίνουσα δέσμη, που έχει μορφή βεντάλιας.Οι ακτίνες της δέσμης διαπερνούν το ανθρωπινο σώμα και,όταν εξέρχονται από την άλλη πλευρά του σώματος,ανιχνεύονται,με διάταξη ανιχνευτων.Κάθε ανιχνευτής μετράει την απορρόφηση μιας λεπτής δέσμης,που διαπερνά το σώμα.Η συσκευή περιστρέφεται γύρω από το ανθρώπινο σώμα και ένας υπολογιστής επεξεργάζεται τις πληροφορίες.
Τελευταία χρησιμοποιείται η αυτοματοποιημένη αξονική τομογραφία.Η πηγή των ακτίνων Χ παράγει μια αποκλίνουσα δέσμη, που έχει μορφή βεντάλιας.Οι ακτίνες της δέσμης διαπερνούν το ανθρωπινο σώμα και,όταν εξέρχονται από την άλλη πλευρά του σώματος,ανιχνεύονται,με διάταξη ανιχνευτων.Κάθε ανιχνευτής μετράει την απορρόφηση μιας λεπτής δέσμης,που διαπερνά το σώμα.Η συσκευή περιστρέφεται γύρω από το ανθρώπινο σώμα και ένας υπολογιστής επεξεργάζεται τις πληροφορίες.
.gif) |
| Αρχή λειτουργίας αξονικού τομογράφου.Οι ακτίνες Χ,που περνούν μέσα από το σώμα,μετρούνται συγχρόνως σε κάθε διεύθυνση.Η πηγή και ο ανιχνευτής περιστρέφονται,ώστε να έχουμε μετρήσεις σε διαφορετικές γωνίες |
Με αυτό τον τρόπο μπορούν να ανιχνευτούν όγκοι ή άλλες ανωμαλίες που είναι πολύ μικροί και δεν μπορούν να παρατηρηθούν με την ακτινογραφία.
ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
Οι ακτίνες Χ χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία,για να διαπιστωθεί η ύπαρξη κοιλοτήτων,ραγισμάτων ή άλλων ελαττωμάτων στο εσωτερικό των μεταλλικών αντικειμένων.Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η ίδια με τη διαδικασία της ακτινοδιαγνωστικής.Τα ελαττωματικά σημεία εντοπίζονται από το γεγονός ότι προκαλούν μικρότερη απορρόφηση.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΟΙ ΑΚΤΙΝΕΣ Χ
Οι ακτίνες Χ προκαλούν βλάβες στους οργανισμούς.Όταν απορροφηθούν από τους ιστούς,διασπούν τους μοριακούς δεσμούς και δημιουργούν ενεργές ελεύθερες ρίζες,που με τη σειρά τους μπορεί να διαταράξουν τη μοριακή δομή των πρωτεϊνών και ειδικά του γενετικού υλικού (DNA).
.gif) |
| Οι ακτίνες Χ όταν απορροφηθούν από τους ιστούς,διασπούν τους μοριακούς δεσμούς και δημιουργούν ενεργές ελεύθερες ρίζες,που με τη σειρά τους μπορεί να διαταράξουν τη μοριακή δομή των πρωτεϊνών και ειδικά του γενετικού υλικού (DNA) |
Αν το κύτταρο που έχει υποστεί βλάβη από την ακτινοβολία επιβιώσει,τότε μπορεί να δώσει πολλές γενεές μεταλλαγμένων κυττάρων.Αν οι αλλαγές στο DNA αφορούν γονίδια που ελέγχουν το ρυθμό πολλαπλασιασμού των κυττάρων,οι ακτίνες Χ μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο.Η υπερβολική έκθεση ενός οργανισμού σε ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει μεταβολές στα γενετικά κύτταρα.Σ' αυτή την περίπτωση, ενώ ο ίδιος οργανισμός δε θα εμφανίσει κάποια βλάβη,θα επηρεαστούν οι απόγονοι του.
Η χρήση των ακτίνων Χ για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς πρέπει να γίνεται με προσοχή,εκτιμώντας τόσο τα οφέλη όσο και τους κινδύνους που προέρχονται από την έκθεση του οργανισμού σε ακτινοβολία για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η χρήση των ακτίνων Χ για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς πρέπει να γίνεται με προσοχή,εκτιμώντας τόσο τα οφέλη όσο και τους κινδύνους που προέρχονται από την έκθεση του οργανισμού σε ακτινοβολία για μεγάλο χρονικό διάστημα.
